Milton Friedman, Güney Kore Tıp Fakültesi Kontenjan Tartışmasını İzlemiş Olsaydı

Serbest piyasa ekonomisinin büyük isimlerinden Milton Friedman, sendikaların yarattığı kârın sendikasız işçilerin faydalanması gereken çeşitli avantajları gasp ettiği iddiasını savundu. Friedman, Amerika'daki çeşitli sendikalar arasında en sağlam sendikalar olarak nitelediği, doktorların çıkar örgütü olan Amerikan Tıp Derneği'ni (AMA) işaret etti.

AMA, 1847'de "kamu sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi ve tıp biliminin gelişimi" gibi yüce bir amaçla kuruldu. Ancak Friedman, AMA'nın tıbbi lisans vermeyi kısıtlayarak tıbbi pazara girmeye çalışan rakipleri engellemek için bir kartel olduğunu savundu.

Sunmuş olduğu örneklerden biri, 1930'ların başında Nazi'lerin iktidara gelmesinin ardından, Alman vatandaşı Yahudi doktorların büyük kısmı Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçınca AMA'nın sergilediği tavırdır. O zamana kadar Amerika'da, sadece tıp fakültesi mezunu olmak, diğer şartlara bakılmaksızın tıbbi lisans almak için yeterliydi, ancak AMA aniden "ABD vatandaşlığı"nı zorunlu bir şart olarak ekledi. Alman Yahudi doktorlarının Amerika'da tıbbi uygulama yapmasını engellemeye yönelik bir hareketti.

Alman tıbbının o zamanlar, hatta günümüzde de dünyanın en iyi düzeyde olduğunu düşünürsek, Friedman'ın bakış açısına göre bu, hasta koruma gibi amaçlar yerine Amerikan doktorlarının çıkarlarını koruma amaçlı bir iddiadır.

AMA, 1920'lerin Büyük Buhran döneminde daha açık bir şekilde kendi çıkarlarını korumaya çalıştı.

AMA, doktor sayısını artırmaya yönelik hükümet girişimlerine karşı "doktor sayısı artarsa doktorların geliri düşer ve etik dışı tıbbi uygulamalara başvurabilirler" iddiasını öne sürerek engel oldu.

Bu, şu anda Güney Kore'de de tekrarlanan bir iddia.

Güney Kore Tıp Derneği, son zamanlarda hükümetin tıp fakültesi kontenjanını genişletme politikasına karşı "doktor sayısı artarsa aşırı teşhis nedeniyle sağlık sigortası finansmanı çökecek" veya "tıp fakültesi kontenjanı artarsa eğitim kalitesi düşecek" gibi iddialarda bulundu.

Hırsızlık sayılabilecek aşırı teşhis, bireysel doktorun meslek ve etik bilinç düzeyine bağlı bir sorun. Aşırı teşhisi önleme çabası, doktorları denetlemenin veya etik eğitimi güçlendirmenin yolu olabilir, ancak tıp fakültesi kontenjanıyla ilgisi yok.

Tıp fakültesi kontenjanı artarsa aşırı teşhis de yaygınlaşacak iddiası, tüm doktorları potansiyel suçlu bir grup olarak nitelendiren bir "kendi kendini aşağılama şakası" gibi geliyor.

Friedman, 1976'da Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazandıktan sonra yaptığı bir konuşmada "doktor sayısındaki artış ile etik dışı tıbbi uygulamalardaki artış arasında bir ilişki olduğunu kanıtlayacak bilimsel bir kanıt varsa lütfen bunu bana gösterin" dedi. "Arz odaklı talep" gibi ampirik araştırmalara dayalı olmayan modeller öne sürmeye yönelik çabalar da olsa, Friedman'ın sorusuna yanıt niteliğinde olmadığı kabul ediliyor.

Tıp fakültesi kontenjanını genişletmeye karşı öne sürülen tıp eğitimi kalitesinin düşme olasılığı da yine dayanağı zayıf bir iddia. Tıp eğitimi ortamı herhangi bir şekilde bozulursa, bu, eğitim kurumları ve üniversitelerin çözebileceği bir sorun. Tıp eğitiminin kalitesinin düşeceğinden emin olmadan doktor grubunun müdahale etmesi gereken bir konu değil.

Friedman, Amerikan doktorlarının lisans vermeyi kısıtlayarak tıbbi pazarda rekabeti yönettikleri için %17 ila %30 daha fazla gelir elde ettiklerini analiz etti. Son araştırmalara göre Amerika'da doktorların ortalama maaşı 350.000 dolara (yaklaşık 460 milyon KRW) ulaşıyor. Bu, çeşitli meslekler arasında en üst düzeyde.

Tıp fakültesi kontenjanının sıkı bir şekilde yönetildiği Güney Kore de aynı. Vergi Dairesi verilerine göre doktorların geliri 2021 yılında 269 milyon KRW olarak, diğer mesleklerden çok daha yüksek.

2020 yılında avukatların ortalama geliri doktorların %40'ı seviyesindeydi ve bu oran 2014'te (%60) olduğundan daha düşük. Elbette kapitalist bir toplumda talebin yoğun olduğu mesleklerin daha yüksek bir ödül alması doğaldır. Ancak belirli bir meslek grubunun yüksek bir ödül almak için rekabeti sınırlama yöntemini kullanması farklı bir konu.

Bu tür piyasa çarpıklıklarını düzeltmek hükümetin görevidir. Toplumumuzda en güçlü etkiye sahip olan bu grupları ikna etmek kolay olmasa da, arz yetersizliğinden dolayı acı çeken tüketiciler, hükümetin piyasayı cesurca düzene koyma kararını alkışlayacaktır.

{Kaynak: [Muhabir Bakış Açısı] Milton Friedman Güney Kore Tıp Fakültesi Kontenjan Tartışmasını İzlemiş Olsaydı (msn.com) Goil-Hwan Ki, 2023. 11.}

Amerikan Tıp Derneği (AMA) veya Güney Kore Tıp Derneği de, tıp fakültesi kontenjanının artmasının aşırı teşhis ve tıp eğitimi kalitesinin düşmesine yol açabileceğini savunarak hükümet politikalarına karşı çıkıyor.

Ancak Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Milton Friedman'ın "Amerikan Tıp Derneği (AMA), tıbbi lisans vermeyi kısıtlayarak tıbbi pazara girmeye çalışan rakipleri engellemek için bir kartel" diye belirttiği gerçeği göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer iddiaları saf ve mantıklıysa, bu eleştirilerden uzak olmalıdır.

Kişisel olarak, öncelikle tıbbi ücretler ve tıbbi sistemin oluşturulması açısından sağlık hizmetleri sisteminin (1. ila 3. basamak sağlık hizmetleri sistemi) kurulmasının bir sorun olduğunu düşünüyorum. Bunun için hükümet, tıp kuruluşları ve tüketici olan halk uzun süreli tartışmalar yaparak ortak bir nokta bulmalıdır. Daha sonra tıp fakültesi kontenjanı, genel tıp piyasasında arz ve talebin dengesini sağlama perspektifinden ele alınmalıdır.

Tıp fakültesi mezunlarının geliri, ulusal ekonomi büyümesi ve ortalama ulusal gelir dikkate alınarak belirlenebilir. Ancak, devletin sağlık hizmetleri politikalarını tamamen kamu sağlık hizmetleri, kamu sağlık hizmetleri + özel sağlık hizmetleri ve tamamen özel sağlık hizmetleri olarak belirlemesi, buna göre belirlenecektir.

Bu üç sağlık hizmeti modelinin hepsi kendi avantaj ve dezavantajlarına sahiptir, bu nedenle devlet, ülkeye uygun bir hizmeti seçerek temelini atmalıdır.

Sosyalist ülkeler ve İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri gibi kamu sağlık hizmetlerine önem veren ülkeler ve tamamen serbest piyasa ekonomisine dayalı özel sağlık hizmetlerini en üst düzeye çıkaran Amerikan sağlık hizmetleri modelinin avantaj ve dezavantajlarını çoğu ülke biliyor. Siyasi liderlerin çıkar çatışmaları ve özel çıkar grupları arasındaki güç mücadeleleri nedeniyle, sağlık hizmetleri politikalarının oluşturulması sırasında siyasetçilerin çıkarlarına göre karar veriliyor ve bu nedenle hiçbir ülke cesurca reform yapamıyor gibi görünüyor.

2023. 11. 5 Katılım